Waxa jira laba siyood oo qofkale cashuur celis lagu dalbankaro. Tan koowaad waa waxa loo yaqaan “ilmaha xaqa u yeeshay ” iyo “ qaraabada xaqa u yeelatay”
Ilmaha xaqa u yeeshay
- Waa ilmaha uu dhalay qofka cashuurta bixinayaa (taxpayer’s child), ilmaha aa adigu dhalin, ilmaha aad adigu soo korisay ee laguu dhiibtay (eligible foster child) ee dawladu kuu dhiibatay ama maxkamadi kuu ogolaatay walaalkaa,walaashaa, Ilmaha ay dhaleen ama kuwa ka soo farcamay mid qaraabadaa ka mid ah. Waxaana kuwaa ka mid noqonaya kuw cashuurta bixiyaa (taxpayer for adoption) ee sida rasmiga ah loogu wareejiyo ilmo, xitaa yuusanba noqonin arinku kama dambaystiiba. (An eligible foster child) waa ilmaho kasta oo loo dhiibtay (taxpayer) qofka cashuurta bixiya oo ay u dhiibtay qof loo ogolyahay hay’adi ama maxkamadi
- Hadaba waxa shardi ah in ilmohu la nool yahay cashuur bixiyaha 6 billod in ka badan sanadkaas oo uu ku noolyahay US. Iskuulka oo laga maqnaado mudo qaaban, dalxiis, daryeel caafimaad, tababar military, xabsi jeelka lagu geeyo waxay xisaabsanyihiin in aad wadanka ku noolayd. Waxa la ogolyahay oo laga soo reebay waalidka aan caruurta la noolaan mudo ka badan 6 bilood si ay ugu dalbadaan si ilmo wili gacantooda ku jira oo ay ka mas’uul yihiin oo ay ku dalbadaan gunada ama dakhliga caruurta ee loo yaqaano (child tax credit). Suurto galintani ma khusayso qofka mas’uuliyada guriga haya ee buuxinaya arinkan ama kuwa ay khusayso wax loo yaqaano (the Earned Income Credit (EITC).
- Ilmuhu waa in uu ka yaraado qofka cashuurta bixiya (taxpayer) hadii aanay naafo joogto ah qabin (permanently and totally disabled). Waxaana jira da’o kala duwan oo xadidaya gunnada ama dakhliga (credits):
- Credit for Child and Dependent Care Expenses – Waxa kale oo shardi ah in Ilmaho ka yaryahay qofka masuulka cashuur celista ama dhimista doonaya.
- Child Tax Credit - Ilmahuna waa in ay da’diisu ka yartahay 17 sano marka taariikhdu marayso Decenber 31, 2017.
- Hadii ilmahu ka way’yahay 19, waxa laga rabaa qofka masuul ka ah ee qaata EITC. In Ilmahu tago waxbarasho ‘’Full time ah’’ kana yar 24sano marka taariikhdu marayso Decenber 31, 2017. ama ilmahu yahay qof aanu laxaadkiisu u dhamayn.
- Marka go’aan laga gaadhayo in cashuur dalbaduhu uu xag u leeyahay EITC., wax saamay ah kuma yeelanayso hadii uu Ilmahu yahay mid isagu aan kuwada tiirsanayn cashuur dalbadaha.
- Hadii qof uu doonayo in uu Ilmo ku dalbadu cashhur dhaaf waxa shardi ah in qofka doonayaa taa ay lacagta soo gaashaa ka badan tahay waxa loo yaqaan AGI oo ah Adjusted Gross Income. Tani waxa ay dhacdaa marka Qoyska uu qof ku soo biro.
- Hadii labada qof ee waalid ka ah ayna isu raacsanay qofka xaq u leh in uu Ilmaha ku dalbadu cashuur dhaaf ama cashuur celis. Waxa la eegayaa qofka ilmahu uu la noolaa inta badan sanadkaa. Hadii se uu Ilmahu la noolaa labada waalid wakhti isu mida sanadkaa waxa xaq u yeelanaya labada waalid ka mushaharkiisu badan yahay.
Hadii ay Caruurtu:
- Aanad la noolay waalid kaa midna,
- Uu yahay ilama xaqa u yeeshay (qualifying child) ka badnayn mid in ka badan cashuur bixiyaha ( more than one taxpayer), iyo
- cashuur bixiyuhu aanu (the taxpayers can’t agree) qofka ilmaha dakhli ku qaadanaya,
kadibna cashuur bixiyuha iyo ka ugu dakhliga sareeya ayaa baa dakhliga qaadanaya.
Qaraabada Xaqa u leh
Qaraabada xaqa u lehe waa qof
- Dhalashada U.S haysta ama ku nool waddanka Maraykanka, kanada ama Meksiko,
- Mid ka mida dadka kula dagani waa in kula noolaayeel muddo sanad ah, ama qof qoyskaaga ka mid ah oo aan kula noolayn sida:
- caruurtaada, caruurta awowga ama ayayda u tahay, kuwa awow ama ayay labaadka u tahay,
- walaalkaa, walaashaa, walaalka hooyo ama aabo kula dhalay, walaasha dhinaca aabo ama hooyo,
- waalidkaa, waalidka waalidkaa, aabaha ama hooyada dhinac ahaan, edo ama adeer, caruurta adeerka ama edo loo yahay ama abtiga iyo babaryarka looyahaya,
- ninka qaba aabahaa, aayadaa ama gabadha aabahaa qabo, sodogaa, sodohdaa,
- gabadha walaalka qabo, ninka walaashaa qaba.
Ilmuhu ama qofku sida caadiga ah ma noqon karaan hadii ay yihii:
- In ay yihiin xaas iyo ay arji lamaane ahaan ah la qorteen ubadkiisa
- In uu soo galo dakhliga ka badan $4,050 2017 gudihiisa. Laakiin, hadii uu ilmuhu uu ka yaryahay 19 jir ama arday ka yar 24, oo ay wiliba wili kugu xidhanyihiin dakhligooduna uusan ka badnayn $4,050.
Qaanuunka sare waa kuwa cashuurta federaalka. Minnesota waxay isticmaashaa qaanuuno sidoo kale sida dakhliga istaadka iyo cashuurtaguryaha Waydii qofka cashuurtaada kuu xisaabiya ah.
