U diyaarinta Daliilo hay’adda iyo Makhraati ka furid Maxkamada Laanta Socdaalka (Immigration)

Daliilahu waa dukumiintiyo, sawiro, iyo waxyaabo kale ee kaa caawiya inaad cadeyso in waxa aad ornaysaa ay run yihiin.

Dadku waxa ay u aadaan sababo badan maxkamadda laanta socdaalka. Waxaa dhici karta inaad u aado maxkamadda laanta socdaalka waayo:

• Haddii wadanka ka saarid aad ku jirto sababtu si kastaba ha noqdee.
• Aad dalbatay magangeliyo.
• Aad dalbatay ikhtiyaar uga tagid wadanka.     

Haddii aad u diro codsi hay’adda USCIS, waxaa laga yaabaa inaad u baahato sababta:

• Ay tahay inay kuugu ogolaadaan inaad sii joogto wadanka Mareykanka (U.S.).
• Ah in aysan amaan ahayn inaad ku noqoto wadanka aad u dhalatay.   
• Aad xaq u leedahay magangelyo ama noocyo kale oo naxteexo ah.

Waa khasab inaad siiso maxkamadda wixii dukumiintiyo ah ee xaakimku ku waydiisto. Siddoo kale waa inaad dirto wixii dukumiintiyo ah ee gargaaraya kiiskaaga ama codsigaaga. Daliilahani waxa ay caawin kiiskaaga. Waa khasab inaad boostadda ugu soo dirto daliilaha maxkamadda 15 cisho ka hor dacwo qaadidaadda laanta socdaalka. Gal “Sidda Loogu Diro Daliilahaaga Maxkamadda’ ee qaybta warqadan xogta aruursan ah si aad uga hesho tilmaamo ku saabsan meesha loo dirayo daliilahaaga.

Daliilo noocee ah ayaan u baahnahay inaan maxkamadda u diro?

Kiis walbaa waa ka duwan yahay kuwa kale. Soo aruuri wixii daliilo ah ee cadaynaya sheekadda aad ku sheegayso kiiskaagu inay run tahay. U dir maxkamadda wixii dukumiintiyo ee gargaaraya kiiskaaga ama codsigaaga. Jaantuska hoose waxa u hayaa tusaalooyin ah daliilaha ka dhigi kara kiiskaaga mid xoogan. 

Waxyaabaha Dhici kara in Xaakimu ku Waydiiyo Inaad Cadayso iyo Tusaalayaal ah Daillilaha loo Diro Maxkamadda

Lahaansho habdhaqan suuban.  

TTaa manacheedu waa waxa aad caawisaa qoyskaaga iyo beeshaada. Sidoo kale macnaheedu waa waxa aad u hogaansantaa sharciga.

Soo aruuri dukumiinti cadeynaya: 

• Tabarucid beeshaada. Taasi waxay noqon kartaa warqad laga keeno, kaniisad, sinigaag, Masjid, ama urur samafal ah.
   
• Ha lahaan dambi ku helidyadda qaarkood. Taa macnaheedu waa warqad bilaysku soo qoro oo aaminid ah oo laga soo qoro magaalo walba oo aad ku noolaan jirtay. Waxay noqon kartaa magac baarid laga baarayo diiwaanka maxkamadda dambiya qofka magaciisa ee gobol walba ee aad ku noolaatay. Waxay kaloo noqon kartaa baafinta hay’ada FBI ay sameyso.
   
• Gargaarid Ilmahaaga ah. Tani waxay noqon kartaa warqaddo ay soo qoraan macallimiinta ilmahaagu. Waxay noqon kartaa cadeyn ah in ilmahaagu ay adiga kula nool yihiin. Waxay kaloo noqon kartaa cadeyn ah inaad bixiso wixii la iska rabo ee masaariifid ilmaha ah ama u dirid lacag ilmahaaga haddii aysan adiga kula noolayn.
   
• Bixinta Canshuurta. Tani waxay noqon kartaa nuqulo (copies) canshuur-celinta dowladda dhexe ama mida gobolka.
   
• Aad ka soo kabanayso isticmaal khamro ama mukhaadaraad. Tani waxay noqon kartaa warqad dhaqtar ama barnaamij daryeel uu soo qoro.
   
• Amaan dadka beeshu sameeyaan. Taasi waxay noqon kartaa warqado ay soo qoraan dadka beeshaadu oo oronaya sidda ay kuu yaqaanaan iyo sababta aad u tahay qof fiican. Asxaab, ehel, iyo daris ayaa qori kara warqadahaas
   

Aad ku noolayd wadanka United States dhowr sanno.

Dukumiintiyadda cadeynaya inaad ku noolayd Mareykanka (U.S.): 

• Heshiisyo (lease) guri kiraysi oo leh magacaaga iyo waqtiyadda aad halkaa ku noolayd.
   
• Canshuur celinta dowladda dhexe iyo tan gobolka ee sannad walba ee aad bixisay canshuur.
   
• Cadeymo Shaqo muujinaya shirkadda aad u shaqeysay iyo waqtiyadda aad u shaqeysay. 
   
• Warqad boosto oo kuuga soo dhacay Mareykanka (U.S.). Warqadahaa boostaddu waa khasab in ay taariikhaha iyo ciwaanku meesha loo diray ay ku qoran yihiin. 
      
• Qoraalo tacliineed oo muujinaya inaad iskuul ka gashay wadanka Mareykanka (U.S.). Waa kkhasab inay lahaadaan magacaaga. Waa khasab sidoo kale inay lahaadaan taariikhaha aad iskuulka dhiganaysay.
   
• Qoraaladda Caafimaad oo miijinaya taariikhda iyo goobta aad ugu tagtay dhaqtarka.
   

Waxa ay u keeni kartaa qaxar aad u weyn qof ehel ah haddii lagu masaaafuriyo.  

Taa macnaheedu waa haysato ilmo ama uu jiro qof ehel ah oo jiran oo aan haysan cid kale oo haynaysa. 

Soo uruurinta dukumiintiyadda cadeynaya:

• YInaad tahay qof haya qof ehel ah oo qaba cudur aad daran. Kuwaasi waxa ay noqon karaan qoraalo caafimaad. Waxay sidoo kale noqon karaan warqad uu oo qoray dhaqtar ama hawl-wadeen bulsho.
   
• Haddii aad tahay qofka inta badan haya ama siiya gargaar dhaqaale ilmo ah muwaadin Mareykan ah (U.S.) ama haysta deganaansho rasmi ah (green card). Tani waxay noqon kartaa warqadda dhalashada ee ilmahaaga iyo cadeyn ah martabadda sharciga ah ee ay haystaan. Waxay kaloo noqon kartaa amar maxkamadeed xukun ilmo haysi ah ama mid mas’uul ka noqosho ah. Waxay noqon kartaa warqad uu soo qoro macalin, dhaqtar, ama cid kale oo xirfadle ah.  
   
• Sababta qoyska oo dhan aan loo masaafurin karin.  Tani waxa ay noqon kartaa dukumiinti cadeynaya in dawo aan laga heli karin wadanka aad u dhalatay. Waxay kaloo noqon kartaa warqad dhalasho ee ilmo ku dhashay Mareykanka (U.S.) oo aad tahay qofka inta badan haya.
   

Waa khatar in aad adigu ku noqoto wadankaaga aad u dhalatay.  

Taa macnaheedu waa lagugu jir dili ama waa laguguba dili karaa haddii laguu diro wadankaaga.

Soo aruuri dukumiintiyadda cadeynaya:

• Daliilo ah xaaladaha ka jira wadankaaga. Waxay noqon karaan warbixino sharxaya xaaladaha ka jira wadankaaga. Warbixinadaasi waxa ay ka imaan karaan dowlad iyo ururo samafal ama maqaalo wargaysyadda lagu soo qoro.
   
• Daliilo ah waxyaalo horey laguugu gaystay wadankaaga. Taasi waxay noqon kartaa warbixino bilays ama qoraalo caafimaad. Waxay noqon karaan nuqulo (copies) hanjabaadyo aad heshay. Waxay kaloo noqon kartaa warqad dhaar (affidavit) ay soo qoraan ehel iyo asxaab oo orayanaysa in sheekadaadu ay run tahay. Warqadda dhaartu (affidavit) ku waa warqad sharci ah oo qof qoro si ay ula wadaagaan waxay arin ka og yihiin maxkamad. Waa inay qofkaasi uu ku hor saxiixo warqadda qof kale oo la yiraa Nootaayaale si warqaddu u noqoto mid sharciyeysan.     
   
• Daliilo waxyaalo loogu gaystay wadankaaga dad adiga oo kale ah. Tani waxay noqon kartaa maqaalo wargays ama warbixino ururo samafal oo aan dowladi ahayn. Waxay kaloo noqon kartaa warqado ay soo qoraan khibradlayaal ama xirfadlayaal.  
   

Aad raadisay daryeel ka dib dambi ku soo eedayn.   

Soo aruuri dukumiintiyo cadeynaya inaad qaaday talaabooyin ah inaad sharciga adeecdo sidda: 

Soo aruuri dukumiintiyo cadeynaya inaad qaaday talaabooyin ah inaad sharciga adeecdo sidda:

• Qoraalo caafimaad oo muujinaya inaad daryeel u heshay arrimo caafimaadka madaxa ah oo ku haystay ama qabatin maan-dooriyeyaal. 
   
• Cadeyn ah inaad bixisay dhamaan ganaaaxyadii oo dhan. 
   
• Nuqul (copy) diwaanadda maxkamada ee  kiiskaaga ah oo muujinaya inaad ka baxday borobaashinkii.
   
• Copy of a court record from your case that shows you are off probation.

Wixii daliilo ee aad u dirto maxkamadu waa khasab inay ka soo baxaan shuruudahan soo socda: 

Daliilahu waa inay ku taxaluqaan waxa codsigaagu ku saabsan yahay.

Haddii aad xareysatay codsi ah in aan lagu masaafurin, waa khasab inaad haysato daliilo cayiman oo ay tahay inaad soo dirto. Waxaa dhici karta inaad u baahato inaad cadayso waxyaabo cayiman si aad ugu guulayasato kiiskaaga. Daliilaha aad soo diraysaa waa inay muujiyaan inaad cadeyn karto waxyaabahaa ku saabsan kiiskaaga.

Daliilahu waa khasab inay noqdaan af-Ingriis ama loo turjumo af-Ingriis.   

Haddii qoraalka asalka ahi uusan ahayn Ingiriis, waa khasab in qof turjumo. Uma baahnid inaad isticmaasho turjumaan ama tafsiite xirfadle ah. Qof labada afba yaqaan oo ehelkaa ah, saaxiib, ama qof aad istaqaanaan ayaa sameyn kara. Waa khasab in uu qofkaasi buuxiyo foomka turjumaha ee oranaya waa uu karaa inuu turjumo qofkaas afka ku qoran dukumiintiga. Waa khasab siddoo kale inuu yiraa qofkaa turjumiddu waa sax. Ka hel foomka tujumaanka oo banaan mareegta: lawhelpmn.org/sites/default/files/2025-02/Immigration Certificate of Translation.pdf

Daliilahu waa khasab inay ka yimaadaan “ilo sumcad” leh.   

Tusaalooyin ilaha fiicani waa:

• Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee U.S.  (U.S. State Department)
• Dowladdo wadamo kale
• Ururo aan dowladi ahayn (sidda, Ururadda aan dowladdi ahayn, ururadda xaquuqda aadanaha, Human Rights Watch, the United Nations, Amnesty International)
• Warbixink bilays
• Qoraalo caafimaad
• Qoraalo shaqo.

Tusaalooyin ilo xunxun:

• Wikipedia

Waa khasab inaad boostadda ugu dirto daliilahaaga maxkamadda iyo qareenka dowladda ka hor dacwo dhagaysiga.

• Haddii AADAN u xirnayn hay’adda ICE ama xirnayn: Waa khasab inaad ku soo dirto dhamaan daliilaha kiiskaaga 15 cisho ka hor dacwo dhagaysigaaga. 
   
• Haddii AAD u xiran tahay hay’adda ICE ama lagu hayo: Maxkamaddu waxa ay kuu soo diri waqti ugu dambayn ah oo aad soo diri kartid daliilahaaga.

Hubi inay dhamaan Ingriis yihiin. Turjum wixii dukumiinti ah ee afaf kale ah. Qofka turjumaa dukumiinti waa khasab inuu buuxiyo foomka turjumaha. 

Ka hel nuqul banaan oo warqadda daboolka ah: barta LawHelpMN.org Waxaa ku jira tusaalayaal warqadan xogta aruursan si ay kaaga caawiyaan buuxin warqada.

Ka samee nuqul (copy) codsigaaga. Ula har har dukumiintiyadda asalka ah naftaada.

Hel magaca iyo ciwaanka maxkamadda: 

• Telafanka. Wac khadka EOIR ee ah 1-800-898-7180.
• Khadka (online). Gal barta acis.eoir.justice.gov.

Tan waxaa la yiraa ‘u geynta qareenka dowladda.” Ciwaankani waa ka duwan yahay ciwaanka maxkamadda. Si aad u hesho ciwaanka xafiiska OPLA ee loo xilsaaray kiiskaaga, wac maxkamadda haysa kiiskaaga. U sheeg inaad doonayso inaad u soo dirto daliilo kiiskaaga ah. Waydii magaca iyo ciwaanka xafiiska OPLA ee u xilsaaran maxkamada kiiskaaga haysa.

Gal shabakadda (website)  LawHelpMN si aad u hesho nuqul (copy) banaan: LawHelpMN.org Tilmaamaha iyo tusmadda hoose waxa ay kaa caawin karaan inaad buuxiso xirmaddadaboolka.

Waxay ay ka kooban tahay 3 qaybood xirmadda daboolka ah ee aad la dirayso daliilahaaga. Maxkamadddu waxa ay ugu yeertaa qayb walba oo daliilaha ah “bandhig.” Qayb walbaa waa khasab in lagu buuxiyo Ingiriis.

1. Xaashida Daboolka. Tani waxa ay u sheegtaa maxkamadda cidda aad tahay iyo kiiska aad daliilaha u soo dirayso. 
    
2. Tusmooyinka. Tani waxay u sheegtaa maxkamadda waxa ay yihiin daliilaha aad soo diraysaa.
    
3. Shahaadadda adeega. Tani waxa ay u sheegtaa maxkamadda goorta iyo sidda aad ugu dirtay nuqul (copy) daliilaha ah qareenka dowladda. 

Ka hel nuqul banaan oo xirmadda daboolka ah: barta LawHelpMN.org Isticmaal tusmooyinka warqadan xogta aruursan ah hayso si ay kaaga caawiso buuxinta, xaashida daboolka ah, tusmooyinka iyo shahaadda adeega. Ku buuxi akhbaarta ugu badan ee aad awoodo. Haddii aadan haynin qaar ka mid akhbaarta, sidda magaca xaakimkaaga laanta socdaalka, la dir akhbaarta ugu badan ee aad awoodo. 

Makhraati furidu waa marka aad ka jawaato su’aalo adigoo maxkamadda hor jooga. Su’aalahaa waxaa ku waydiin kara xaakim, qareenkaaga, ama qareenka dowladda xilliga dacwo dhagaysigaaga. Waa aad “dhaarsan tahay” kolka aad makhraatiga furayso. Taa macnaheedu waa dambi inaad been sheegtaa. Makhraati furida waxaa kaloo la yiraa marag gelid. 

YHaa, haddii aad tahay “dacwoodaha” dacwo dhagaysiga: Waxaa wax lagaa waydiin karaa:

• Wixii daliilo ah ee aad u soo dirtay maxkamadda. 
   
• Wax walba oo aad ku qortay codsi foom ee aad u soo dirtay maxkamadda.
   
• Wixii kale ee ku saabsan sharcigaaga ama taariikh fal-dambi.  

Haa. Keen maxkamadda cid walba ee caawin karta in sheekadaadu ay run tahay. Waxay ay furi karaan makhaari. Tusaale ahaan: 

• Dhaqtarkaagu waxaa dhici karta inuu ka hadlo cudur aad qabto ama xanuun madaxa ah oo lagaa helay. 
   
• Dadka ehelkaaga ahi waxaa dhici karta inay ka hadlaan qaxarka ay masaafurintaadu u keeno karto iyaga. 

Makhraatiyaashu waxay kaloo soo diri karaan dhaar (affidavit) qoran haddii aysan maxkamadda imaan karin. Dhaarta (affidavit) qorani waa warqad sharci oo qof uu qoro si uu ula wadaago waxa uu og yahay maxkamadda. Qofku waa inuu ku hor saxiixo warqadda qof kale oo la yiraa nootaale si ay u noqoto mid sharciyeysan.

Runta sheeg.

Waa dambi inaad been sheegto adigoo dhaarsan. 

Bixi jawaabo gaa-gaaban.

Waa muhiim inaad sheegto sheekadaadda. Laakiin kaliya waa inaad la wadaagto akhbaarta ku taxaluqda kiiskaaga. 

Si-waafaqsanow.

Waxa aad ku tiraa xaakimku waa khasab inuu noqdo isla akhbaartii daliilaha aad maxkamadda siisay. Is-waafaqsanaanta hadalku aad ayey muhiim u tahay. Xaakimku waxa uu ridi karaa xukun adiga kaa dhan ah haddii uusan  rumayn warkaaga.

Codso turjumaan haddii aydnaan isku fiicayn isticmaalka afka-Ingiriiska. 

Xilliga dacwo dhagaysigaaga, waxa aad xaq u leedahay inaad ku hadasho afka aad jeceshahay inaad isticmaasho. Maxkamaddu waa khasab inay kuu keento turjubaan. Soo kaxayso qof aad aaminsan tahay oo ku hadla afka-Ingiriiska si uu kaaga caawiyo codsiga turjubaanka. Waydiiso in dacwo qaadida dib laguugu dhigo haddii uusan turjubaan joogin goobta. Ha u ogolaan in cidna kugu cadaadiso in dacwada lagu qaado dhagaysigeeda af-Ingiriis. Haddii aad isticmaalayso turjubaan, hadalka hadba haki si aad ugu ogolaato in la turjumo.  

Waydiiso xaakimka ama qareenku inay ku celiyaan su’aal haddi aadan fahmin. 

Ha ka jawaabin wixii su’aal ah ee adan fahim.  

1. Naqtiin waxa aad rabto inaad tiraa. Wada naqtiina qareen haddii ay suurtagal tahay. 
Waa caadi in la dareemo cabsi yar xilliga dacwo dhagaysiga. Qareenka dowladdu waxa uu ku waydiin doonaa su’aalo badan waxa uuna isku dayi inuu sheekadaadu uu khalad u yeelo. Naqtiin waxa aad rabto inaad tiraa. Waxa ay kaa caawin kartaa dareenka cabsidu kaa yaraado. 

2. Dib u eeg daliilaha aad dirtay. Dib u eeg dhaarta (affidavit) qoran haddii aad mid u dirtay maxkamada.
Waa muhiim in sheekadda aad u sheegto xaakimku ay tahay isla sheekadda aad u dirtay daliil ahaanta. Dib u eeg dukumiintiyadda aad u dirtay maxkamadda ka hor dacwo dhagaysiga. Waxa ay kaa caawin kartaa in mukhaariga aad furaysaa uu is waafaqo.

3. Dib u eeg warqadda xogta aruursan ah ee ka hadasha “Aasaasyadda Maxkamadda Laanta Socdaalka” ka hor dacwo dhagaysiga.
Barta LawHelpMN waxa ay haysaa warqad xog aruursan oo kuu sheegaysa waxa aad fili karto inay dhacaan xilliga dhagaysiga dacwadaada ee maxkamadda laanta socdaalku. Dib u eeg warqadan xogta aruursan haysa si ay kaaga caawiso inaad u diyaargarowda dacwo dhagaysiga. Gal mareegta: lawhelpmn.org/self-help-library/fact-sheet/what-expect-first-time-you-go-immigration-court-minnesota