Guurka iyo Deynta Minnesota

Maya. Mas’uul kama tihin deynta xilahaagu uu gashay adiga la’aantaa ka hor intii aydnaan is guursan. Arrintani waa dhab xataa hadii deyntu ay ku shaqo leedahay wax aad isticmaasho – sida hadii xilahaagu uu leeyahay guriga aad hadda ku nooshahay. Dhamaan wixii amaahda ah ee xilahaagu horey loogu lahaa kolkii aad isguursanayseen iyaga oo kaliya ayaa lagu leeyahay. 

Si taa la mid ah weeye adiguna taadu. Deynta lagugu lahaa guurka ka hor adiga ayaa mas’uul ka ah, qofka aad isqabtaana laguma khasbi karo inuu bixiyo.  

hadii adiga iyo xilahaagu aad wadajir deyn u qaadataan, labadiinuba mas’uul ayaad ka tihiin inaad dib u bixisaan. Cidii rabtaa lacagta ha isticmaasho ama ha qaadato alaabta deyntala qaatay lagu gatay. Hadii labada magacba ay ku wada qoran yihiin warqadaha deynta, labadiinuba mas’uul ayaad ka tihiin.  

Hadii adiga iyo xilahaagu aad wadajir u qaadataan kaararka amaahda (credit card), labadiinuba mas’uul ayaad ka tihiin dhamaan wixii lagu gato kaararka. Waxa aad mas’uul ka tahay kaarka la wadaago wixii lagu gato xataa hadii aadan ku raacsanayn ama aadanba aqoon waxa kaarka lagu gatay.  

Hase yeeshee, waxa la yiraa “isticmaalaha la ogol yahay” waa ay duwan tahay taa. Hadii aad haysto kaararka amaahda ka dibna aad qof ka dhigto “isticmaalaha la ogol yahay,” kolkaa waxa aad mas’uul ka tahay deynta ee mas’uul kama tihid “isticmaalaha la ogol yahay.”

Hadii aad is furtaan qofkii aad isqabteen labadiinuba waxa aad mas’uul ka tihiin deynta xataa hadii alaabta deynta lagu soo qaatay uu labadiina mid kaliya uu haysto.  

Marba hadii magacaagu uu ku qoran yahay amaahda mas’uul ayaad ka tahay. Hadii qof kale aad la wadaagto uuna qofkaasi joojiyo bixinta amaahda, waa inaad sii wadaa inaad bixiso waxa oo dhan si aad u ilaaliso kiridhidkaaga. Waa aad isku dayi kartaa inaad lacagta aad dib uga hesho qofkii aad isqabi jirteen hadii warqadaha furiinka ee maxkamada ee kama dambaysta ahi ay leeyihiin in qofkii horey aad isu qabi jirteen ay wuxuun waajib ahi ka saaran yihiin amaahda. Meel dhigo cadeymaha sheegaya inaad amaahdii aad wada bixisay. 

Hadii aysan waxba ka oran amaahda warqadaha amarka furiinku, waa aad isku dayi kartaa inaad dib u hesho qaarka mid ah lacagta hadii aad aado maxkamada dhexdhexaadinta, laakiin taasi waa ay adkaan kartaa in la sameeyo. Eeg warqadayada xogta aruursan ee Maxkamadaha Dacwadaha Madaniga.

Kuwaasi waa qaarka mid ah deymaha la galo inta aad isqabtaan ee aad labadiinuba mas’uul ka tihiin – xataa hadii magaca qofka kale ee aad isqabtaan uun ay dayntu ku qoran tahay, xataa hadii aadan waxba ka ogeyn daynta.

• Waxyaabaha Qoyska iyo Reerka Quseeya

Labadiina qof ee isqabaa waxa aad mas’uul ka tihiin daynta loo galo waxyaabaha qoysku u baahan yahay inuu isticmaalo. Tusaale ahaan, hadii xilahaagu uu u soo qaado madbakh qoyskaaga, labadiinuba waxa aad mas’uul ka tihiin bixinta daynta mabbakha.   

• Khasiraadyada Caafimaadka

Labadiinuba waxa aad mas’uul ka tihiin mid walba khasiraadyadiisa iyo kharashyadiisa caafimaad. Hadii xilahaaga lagu leeyahay lacag khasiraad caafimaad ah oo la galay intii aad isqabteen, sidoo kale iyana mas’uul baad ka tahay bixinta lacagtan.  

• Khasiraayada kale

Labadiinuba waxa aad mas’uul ka tihiin deymaha kale ee ku qoran magaca xilagaaha kaliya hadii aad saxiixday heshiis qandaraas oo aad ku ogolaanayso inaad bixiso. Tan marmarka qaarkood waxaa loogu yeeraa wada-saxiixid. Hadii aadan doonayn inaad mas’uul ka noqoto ha ku qoran magacaaga deynta. 

Waxaa jira marmar aysan ahayn inaad bixiso deyn aan adiga magacaagu ku qornayn. Tusaale ahaan, hadii xilahaagu uu amaah magaciisu uun uu ku qaato si uu ugu gato mooto, badanaa mas’uul kama tihin amaahdaa aan ka ahayn inaad doonayso inaad mootada mulkigeeda aad wax ku yeelato.

Hadii xilahaagii aad kala baxdeen ama aynaan wada noolayn iminka, mas’uul kama tihid xilahaaga kharashyadiisa caafimaad ama kuwa gurigiisa ee soo baxa ka dib kolka aad kala baxdaan.

Laakiin wali waxa aad mas’uul ka tahay daymahii la galay intii aad wada noolaydeen. Tusaale ahaan, hadii uu xilahaagu uu u baahday daryeel caafimaad labo goor intii aad wada noolaydeen iyo hal mar intii aad kala baxdeen, waxaa dhici karta inaad mas’uu ka noqoto kharisaada koowaad, laakiin maya, aadan mas’uul ka noqon khasiraada labaad.  

Hadii aad haysato, waxa aad tusi kartaa maxkamada amarka kala bixida. Hadii kale, waxa aad isticmaali kartaa heshiisyada liiska guryaha ama khasiraadyada korontada si aad u cadeyso in adiga iyo xilahaagu aad labo guri oo kala duwan ku kala nooshihiin. 

Hadii aad ku noolayd gobol kale, sharciga Minnesota ma go’aansado cidda mas’uulka ka ah deynta la galay iyadoo meel kale la joogo. Eeg sharciyada gobolka aad ka soo guurtay si aad u oogaato inaad mas’uul ka tahay wax deyn ah oo xilahaagu galay adigoo ku nool meel kale. Waa lagugu khasbi karaa inaad bixiso deynta adigoo halkan Minnesota ku sugan hadii maxkamad gobol kale ahi ay xukunto in labadiinaba la idinku leeyahay khasiraad gobolka dibadiisa ka dhacday.   

Xafido diiwaanada dhaqaalahaaga oo buuxa. La soco waxa hantida ah ee aad leedahay iyo waxa lagugu leeyahay ama aan lagugu lahayn. Si fiican u xafididdu waxa ay kaa caawin kartaa inaad deymahaaga aad xakamayso, waxay sidoo kale kaa caawin kartaa adiga inaad tusto deyn-bixiyeyaasha deymaha aadan shakhsiyan adigu mas’uulka ka ahayn.