Ka Joojinta Ardayga Dugsiga

Kolka arday uu dhib gaysto inta uu iskuulka joogo, iskuulku waa khasab inuu u hogaansamo sharciga. Dhamaan gudoomada waxbarashada oo dhami waa inay lahaadeen habraac degsan oo ebdinta ku saabsan. Ardayga waa loo diidi karaa fasalka, xiisad fasal, maalin ama maalmo badan. Hadii akhlaaq xummadu sii socoto ardayda waa la eryi karaa.  Waydiiso ilmahaaga iskuulkiisa nuqulka nidaamka edbinta ee iskuulka. Ogow xaquuqda uu leeyahay ilmahaagu.

Hadii ilmahagau uu naafo yahay ama uu helo adeegyada waxbarashada gaarka ah waxaa jira xeerar kale oo dheeraad ah oo ay tahay in iskuulku uu u hogaansamo. Si aad u hesho akhbaar kale wac Rugta Sharciyada Naafada ee Minnesota wac (Disability Law Center) ee khadkeedu yahay (612) 332-1441 ama 1(800) 292-4150. 

Saarid: Ardayga waxaa laga saari qaar ka mid ah fasalada ama hawlaha qaarkood. Tani kama badnaan karo 5 cisho.

Joojin: Ardayga looma ogolaan doono inuu iskuulka dhigto 1-10 cisho.

Eryid: Ardayga looma ogolaan doono inuu iskuulkiisa ama iskuul kale oo gudoonku leeyahay uu dhigto, muddo gaari karta ilaa iyo 12 bilood.

Reebid: Ardayga looma ogolaan doono inuu is qoro ama dib-isu qoro iskuul inta ka dhiman sannad-dugsiyeedka.

Runtii waa ay adag tahay in laga mudaco iskuulka ka joojinta ardayda ama in laga saaro. Sidaa awgeed, waa fikrad fiican inaad la hadasho iskuulka si aad u raadisaan qaabab iskuulka ka joojinta ama edbinaha la isaga dhowri karo mustaqbalka. Kuwaasi waxa ay noqon karaan ardayga oo caawimaad badan hela, si fiican isaga warqabka waalidka iyo iskuulka ama qaabab kale oo wax looga qabanayo habdhaqanka aan fiicnayn. Haddii aad aaminsan tahay in edbintu aysan waafaqsanayn xeerka Iskuulka, waxa aad ka ashtakoon kartaa.   

Waxaa jira noocyo badan oo dhaqan-xummo ah oo keeni kara ciqaab. Labada ugu badani waa:

• Dagaal – Ardayda waa lagu ciqaabaa dagaalka, riixida ama tuurida. Labadii arday ee feertanta waa laga joojin karaa iskuulka. Waxaa dhici karta inaan gaar loo eegin cidii dagaalka bilowday. Iskuulku waa uu soo eryi karaa ilmahii dhaawac u geysta ilmo kale.

• Xurmo-darrada – Ardayda iskuulka waa laga soo eryi karaa hadii ay xurmo darro ku sameeyaan macalimiintooda. Ardaygii aan sameyn waxa macallinku yiraa samee ama hadal ku cesha macallinka isagoo af xun isticmaalaya waa laga saari karaa ama laga fariisan karaa iskuulka.  

Iskuulku waa ku khasab: 

• In ilmagaagu uu la kulmo maamulaha iskuulka, 
• Inuu sharxo wixii daliilo ah ee jira,  
• Inuu u sheego ilmahaaga sababta loo saarayo joojinta, iyo 
• Inuu u ogolaado in ilmagaagu uu sharxo dhankiisa sheekada sida wax u dhaceen ah. 
   

Iskuulka waxaa dhici karta inuu qabto kulanka ka dib kolka iskuul ka joojintu ay bilaabanto hadii ay jirto “khatar weyn oo markaa taagan” oo ay ku jiri karaan ardayda ama ilmahaagu. 

Iskuulku waa khasab inuu siiyo adeegyo waxbarasho oo qaabab kale ah ardaygii la siiyo wax iskuulka ka joojin ah oo ka badan 5-cisho. Wixii ka joojin ardayda ee dugsiga ah, waa ku khasab dugsigu inuu siiyo ilmahaaga fursad uu ku sameeyo wixii shaqo guri ah ee la siiyo mudadda ka joojinta iskuulka si kolkaa ilmahaagu uusan ugu dib dhicin waxbarashada.   

Iskuulku waa inuu siiyaa ilmaha ogaysiis qoran oo u sheega: Sababta looga joojinayo tacliinta 

• Waxa dhacay 
• Waxa ilmahaagu ama cid kale oo makhaari ahi ay ka tiri waxa dhacay 
• Qorshe dib ugu soo celin ilmahaaga iskuulka, iyo  
• Oraah ah xaquuqda sharciganka ah ee ilmahaaga.  

Ilmahaagu waa khasab inuu helo ogaysiiskan ka hor ama waqtiga iskuulka ka joojinta. Iskuulku waa khasab inuu nuqul boostada kuugu soo dhigo 48 saac gudahood waqtiga shirka. Waa inay sidoo kale isku dayaan inay kuu soo wacaan degdeg joojinta ka dib.